امروزه فشار سنج‌های مختلفی ازجمله انواع جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی آن مورد استفاده قرار گرفته می‌گیرد. قطعا تفاوت‌هایی در کارکرد و استفاده از این فشار سنج‌ها وجود دارد که می‌تواند روی عملکرد این دستگاه‌ها تاثیر گذار باشد. در ادامه راهنمای اندازه گیری فشار با فشار جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی را توضیح داده‌ایم تا بتوانید انتخاب بهتری از بین فشار سنج‌های موجود داشته باشید.
فشار سنج چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم درمورد راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی صحبت کنیم، ابتدا به صورت مختصر راجع به کارکرد این دستگاه مواردی را ذکر می‌کنیم. حتما می‌دانید که به دلیل سبک زندگی دیجیتالی و کم تحرکی که امروزه گریبانگیر افراد مختلف شده است، بیماری‌های مختلفی مثل اضافه وزن، دیابت و فشار خون هم افزایش پیدا کرده است. داشتن یک دستگاه فشار سنج برای افرادی که به این بیماری مبتلا هستند و مدام باید فشار خون خود را چک کنند، ضروری است.
راهنمای فشار سنج با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی:
فشار سنج جیوهای:
یکی از انواع متداول فشار سنج‌ها، مدل‌های جیوهای آن است که مقدار فشار را در یک ستون جیوهای به نمایش می‌گذارد. این نوع دماسنج مدل‌های مختلفی دارد و یکی از محبوب‌ترین انواع فشار سنج در بازار است.
- اول باید فرد مورد نظر در حالتی قرار بگیرد که ارنج خود را روی یک سطح صاف و محکم بگذارد.
- سپس باید توجه کنید که آرنج فرد هم باشد و با قلب او در یک سطح قرار بگیرد یا اصطلاحا موازی باشد. از آنجا که قلب یه سمت چپ بدن نزدیک‌تر است، اندازه گیری فشار خون از دست چپ بهتر انجام می‌شود؛ چون کمی به آن سطح نزدیک‌تر است و نبض بهتر حس می‌شود.
- مرحله بعدی که در راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای اهمیت دارد، بالا زدن آستین لباس است. توجه کنید که بازوبند دستگاه محکم و سفت بسته نشود؛ چون باعث بند آمدن خون می‌شود که می‌تواند تبعات بدی داشته باشد.
- سپس قسمت دیافراگم گوشی پزشکی روی پوست شخص و گوشی پزشکی در گوش قرار داده می‌شود.
- توجه کنید که پیچ مخزن جیوه را در این مرحله باز کنید تا دستگاه فشار سنج جیوهای بتواند فشار خون را اندازه بگیرد. همچنین حتما چک کنید که هنگام شروع سطح جیوه داخل لوله روی صفر باشد. در غیر اینصورت عدد خوانده شده توسط دستگاه با خطا همراه است.
- در مرحله بعدی دیافراگم را به وسیله انگشت اشاره و انگشت وسط نگه دارید. بدین شکل محل نبض مشخص می‌شود.
- درادامه پیچ پمپ پلاستیکی در سمت عقربه ساعت بسته شود. دقت داشته باشید که پیچ‌به میزانی بسته شود که هوا خارج نشود.
- سپس بازوبند باید به آرامی و به صورت پیوسته باد بشود. هنگامی‌که سطح جیوه در محفظه فلزی بالا بیاید، اولین صدایی که به گوش شما رسید، عددی است که میزان فشار سیستولی را نشان می‌دهد و باید آن را یادداشت کنید.
- در این قسمت باید پیچ پمپ فشار سنج را در جهت پاد ساعتگرد بچرخانید. این کار باعث خالی شدن بازوبند از هوا می‌شود. حالا دوباره عدد روی محفظه جیوه را یادداشت کنید. این عدد فشار دیاستولی است. باید بدانید که عدد نشان‌دهنده فشار دیاستولی حداقل میزان فشار خون و عدد نشان دهنده فشار سیستولی حداکثر میزان فشار خون خواهد بود.
فشار سنج عقربه‌ای:
نوع دیگری از فشار سنج، فشار سنج عقربه‌ای است که استفاده از آن در گذشته شایع‌تر بود. البته این دستگاه‌ها هنوز هم استفاده می‌شوند. همان‌طور که از اسم آن پیداست، این دستگاه فشار خون را با عقربه نشان می‌دهد. در ادامه نحوه کار با این دستگاه را توضیح داده‌ایم.
- شاید جالب باشد بدانید که اولین مرحله اندازه گیری فشار خون با فشار سنج عقربه‌ای، در آوردن آن از جعبه می‌باشد. این مرحله از اهمیت بسیاری برخوردار است. باید تجهیزات را به آرامی از جعبه خارج کنید تا کاف و لوله‌ها و بخش‌های دیگر فشار سنج ضربه نبینند. این کار بشدت روی کارکرد صحیح دستگاه فشار سنج عقربه ای تاثیر می‌گذارد و همچنین طول عمر مفید دستگاه را هم بیشتر می‌کند.
- قدم بعدی این است که فرد مورد نظر در وضعیت صحیحی قرار بگیرد تا فشار خون او به راحتی برای دستگاه قابل خواندن باشد. باید سعی کنید که حتما بازو را تا زمانی که با قلب شما هم راستا بشود بالا بیاورید. همچنین باید دست خود را روی یک اهرم یا تکیه گاه بگذارید تا ثابت باشد. این کار به دقیق خواندن فشار شما توسط دستگاه فشار سنج کمک می‌کند.
- مرحله سوم در راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی مشترک است. در اینجا شما اگر لباس ضخیم بر تن دارید، باید آن را در بیاورید و کافی فشار سنج را روی بازم و یک اینچ بالاتر از آرنج ببندید. باید بدانید که برخی از کاف‌‌ها یک قسمت چسبی دارند که با کمک آن قسمت روی بازو فیکس می‌شوند. نکته مهم در این مرحله محکم کردن کاف است؛ درواقع باید کافی در وضعیتی باشد که نه خیلی سفت باید تا مانع گردش خون در بازو شود، و نه خیلی شل باشد که نتواند نبض را اندازه گیری کند. این موضوع پس از چند بار اندازه گیری فشار خون، برای شما جا می‌افتد.
- در قسمت چهارم شما باید گوشی پزشکی را روی رگ قرار دهید. گوشی پزشکی که به دستگاه فشار سنج عقربه ای متصل است، شامل دو بخش مختلف می‌شود: دیافراگم و گوشی. گوشی را باید ا سمت دیافراگم روی دوست بگذارید. محل قرار گیری گوشی باید دقیقا روی سرخرگ باشد. سمت دیگر گوشی را در گوش خود قرار دهید. نوک گوشی را با انگشت شست خودت نگیرید چون انگشت شست خودش ضربان دارد و احتمال دارد که باعث گیج شدن شما هنگام اندازه گیری فشار خون شود.
- قدم بعدی نگه داشتن دستگاه فشار سنج عقربه ای در وضعیت صحیحی است که دچار لغزش نشود. به دلیل اینکه بخش مهمی از این دستگاه برای خواندن فشار خون بخش عقربه‌ای آن است، برای اینکه عقریه‌تا تکان زیادی نخورند، باید دستگاه را محکم نگه دارید به طوریکه صفحه آن به راحتی برای شما قابل رویت باشد.
- در مرحله بعدی باید پوار لاستیکی را از فشار سنج خارج کنید. در ادامه هم باید سوپاپ را قبل از شروع به کار گرفتن فشار خون محکم ببندید. این کار باعث می‌شود هنگامی که با پمپ کافی را باد می‌کنید، هیچ گونه هوایی از کافی خارج نشود. به همین دلیل عدد بدست آمده از دقت بیشتری برخوردار است و دقیق‌تر خواهد بود. برای محکم کردن سوپاپ باید آن را در جهت ساعت گرد بچرخانید تا محکم شود.
- سپس با پمپ کافی را سریعا باد کنید. این کار را تا هنگامی ادامه دهید که عقربه روی فشار سنج عدد 180mm جیوه را نشان دهد. نتیجه این کار باعث مسدود شدن رگ می‌شود. درواقع شما با این کار یک سرخرگ را به وسیله کاف در دو طرف ماهیچه مسدود می‌کنید. تمامی این مراحل روی دقیق خواندن عدد بدست آمده تاثیر می‌گذارد.
- در مرحله بعدی، بعد از باد کردن و رسیدن عقربه به 180، شما باید سوپاپ را کاملا آرام و به صورت یکنواخت بچرخانید تا هوای داخل کافی خارج شود. حالا باید نگاه خود را روی صفحه فشار سنج بگذارید تا بتوانید به موقع عدد فشار را بخوانید.
- در مرحله آخر شما باید بتوانید در همان حینی که فشار در حال کاهش یافتن است، با استفاده از گوشی پزشکی سعی کنید صدای ضربان قلب را بشنوید. اولین صدا را که شنیدید، عدد روی عقربه را به عنوان فشار خون سیستولیک به خاطر بسپارید و یا یادداشت کنید.
- برای فهمیدن فشار دیاستولیک، به صفحه فشار سنج عقربه ای نگاه کنید و با گوشی پزشکی صداهای ضربات قلب را گوش دهید. هنگامی که ضربان به صدای صفر رسید، دقیقا آنجا فشار دیاستولیک است و باید آن عدد را هم به خاطر بسپارید.
نکته مهمی که درمورد اندازه گیری فشار با دستگاه فشار سنج عقربه ای وجود دارد این است که اندازه گرفتن فشار از این طریق نیاز به ظرافت‌هایی دارد که پس از چند بار اندازه گیری فشار از این طریق بدست می‌آید.
میتوانید انواع مختلف فشارسنج عقربه ای را از سایت تن طب با کیفیتی عالی و قیمتی مناسب تهیه بفرمایید. برای خرید فشارسنج عقربه ای کلیک فرمایید.
دستگاه فشار سنج دیجیتالی:
دستگاه فشار سنج دیجیتالی نسل جدیدی از دستگاه‌های سنجش فشار خون است که در مدل‌ها و انواع مختلف به بازار عرضه می‌شوند. شما میتوانید با در نظر گرفتن مزایا و معایب این دستگاه، آن را خریداری کنید. این دستگاه اگر از کیفیت بالایی برخودار باشد، معمولا طول عمر زیادی دارد و اندازه گیری فشار با آن راحت‌تر خواهد بود. البته شما برای خرید این دستگاه باید هزینه بیشتری را صرف کنید. در ادامه راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی، به توضیح چگونگی کار با نوع دیجیتالی آن می‌پردازیم. این دستگاه انواع مختلفی دارد که نوع مچی آن یکی از متداول‌ترین مدل‌های اندازه گیری است.
- ابتدا باید بدن خود را در وضعیت آرامی قرار دهید و کمی استراحت کنید تا فشار خون شما نرمال شود. پاهای خود را صاف در حالتی قرار دهید که حین اندازه گیری فشار خون حرکت نکنید.
- مچ دست خود را در سطح موازی با قلب قرار دهید و آرنج خود را خم کنید و روی یک سطح صاف و به صورت ساکن قرار دهید.
- برای خواندن عدد روی مانیتور دستگاه فشار سنج دیجیتالی، توصیه می‌شود که خواندن عدد نشان داده شده رو نمایشگر از قسمت داخلی مچ دست چپ صورت بگیرد. پس باید مانیتور را طوری حرکت دهید که روی قسمت داخلی مچ قرار بگیرد.
- کاف را دور مچ خود بپیچید. دقت کنید که مچ دست شما نباید با لباس باشد و مانعی بین مچ و دستگاه وجود داشته باشد. کاف باید صاف و نرم باشد و فشار برای لغزش یک نوک انگشت به زیر آن وجود داشته باشد.
- دستگاه را روشن کنید. در ادامه کاف به صورت خودکار باد می‌شود و پس از باد شدن دستگاه به آرامی هوای داخل را خارج می‌کند.
- برای خواندن فشار خون باید توجه خود را به مانیتور معطوف کنید و مقدار فشار را در گوشه‌ای یادداشت کنید. عدد اول نشان داده شده در دستگاه فشار سیستولیک و عدد بعدی فشار دیاستولیک خواهد بود.
- در آخرین مرحله دکمه‌پایان را فشار دهید تا تمامی هوای دستگاه خارج شود. اگر می کردید که دستگاه فشار شما را اشتباه خوانده است، چند دقیقه صبر کنید و به دستگاه زمان بدهید، آنگاه دوباره فشار خون را اندازه بگیرید.
- دکمه اتمام را فشار داده تا تمامی هوا خارج شود.
در صورتیکه نیاز به تکرار اندازه‌گیری دارید، 2 تا 3 دقیقه صبر کنید و سپس دوباره امتحان کنید.
انواع فشارسنج های دیجیتال در سایت تن طب در مدل های مختلف موجود می باشد. برای خرید فشارسنج دیجیتال کلیک فرمایید.
سوالات پرتکرار:
چگونه مطمئن شویم فشار خون را به درستی اندازه گیری کرده‌ایم؟
یکی از سوالات بسیار مهمی که افراد پس از آشنایی با راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی می‌پرسند، این است که بعد از اینکه فشار را اندازه گرفتیم، چطور بفهمیم که عدد بدست آمده صحیح است؟ پزشکان برای اینکه چک کنید که فشار خون را به درستی اندازه گیری کرده باشید، توصیه می‌کنند که فشار خون دست دیگر را هم اندازه بگیرید. درست است که معمولا فشار خون دست راست ضعیف‌تر است اما اگر دستگاه به درستی کار کند، می‌تواند فشار خون را اندازه بگیرد.
کدام دست را برای اندازه گیری فشار خون انتخاب کنیم؟
یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام اندازه گیری فشار خون مطرح می‌شود این است که مدام دست را برای اندازه گیری فشار خون انتخاب کنیم؟ معمولا باید دست چپ را برای اندازه گرفتن فشار خون در نظر بگیرید. در قسمت راهنمای اندازه گیری فشار با دستگاه فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی گفتیم که در دست چپ نبض خوب است و فشار به شکل بهتری اندازه گیری می‌شود. البته در صورتیکه دست چپ شکسته باشد، باید از دست راست استفاده کنید.
صداهای قلب در اندازه گیری فشار خون نشان دهنده چیست؟
در راهنمای اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه ای و دیجیتالی گفتیم که فشار خون شامل دو عدد سیستولیک و دیاستولیک است. منظور از سیستولیک فشاری است که هنگام پمپاژ قلب ثبت می‌شود. فشار دیاستولیک هم همانی است که زمان استراحت قلب که پمپاژ صورت نمی‌گیرد ثبت می‌شود. پس برای فشار خون دو عدد سیستولیک و دیاستولیک داریم که عدد سیستولیک طبیعتاً مقدار بیشتری است. عدد دیاستولیک هم به مراتب کوچکتر است چون فشار کمتری در آن زمان روی دیواره سرخرگ وجود دارد. مثلا وقتی می‌گویند فشار خون سیزده روی نه است، یعنی فشار خون هنگام استراحت قلب (دیاستول) نه و هنگام سیستول بطنی، عدد سیزده می‌باشد.
سخن آخر:
درنهایت فشار خون یک بیماری مزمن است که تقریبا قابل کنترل است. برای کنترل بهتر است بیماری، اندازه گیری فشار با فشار سنج جیوهای، عقربه‌ای و دیجیتالی انجام می‌شود. اصول اندازه گیری فشار سنج در این دستگاه‌ها یکسان است. البته بسته به نوع و مدل فشار سنج پارامترهای منحصر به فردی هم برای هر یک وجود دارد که در پاراگراف‌های قبلی شرح داده شد. درحال حاضر معمولا استفاده از فشار سنج‌های جیوهای متداول‌تر است. در کل برای استفاده از هر نوع فشار سنج باید به موارد خطا دقت کنید تا فشار را به صورت صحیح اندازه بگیرید.